ÇOCUKLU BOŞANMA REHBERİ 

Çocuk için boşanma bir “kayıp” deneyimidir. Aynı zamanda çocuklu boşanma yetişkinler için de bir yas sürecidir. Çocuk olanlardan mutlaka etkilenecektir ve bu yaşam deneyimi onu güçlendirecek ve hikayesini oluşturan şey olacaktır. Bu etkilenmenin travmaya dönüşmemesi için çocuğu korumak siz ebeveynlerin elindedir. Duygusal esneklik katabilen, çocuğa nasıl yaklaşması gerektiğini bilen anne baba ile çocuklu boşanma süreci daha rahat geçmektedir. 

Çocuğuma boşanacağımı nasıl anlatmalıyım? 

0-3 yaş çocuklarına “Biz boşanıyoruz.” demek onlar için bir şey ifade etmez. Küçük çocuklarda kelimelerden çok neyi nasıl deneyimledikleri önemlidir. Bu yaş grubunda nesne devamlılığı yoktur. Örneğin; çocuk arkanıza sakladığınız oyuncağı yok olmuş sayar. Aynı şeyi ebeveyni evden ayrılınca da hisseder. Bir daha ebeveyninin gelmeyeceğini düşünür ve ebeveyne karşı yabancılaşma görülür. Bu yüzden çocuğun evden giden ebeveyni sık sık görmesi çok önemlidir. 

3-6 yaş grubunda benmerkezci yapı devam ettiği için çocuğa boşanacağınızı açıkladığınızda “Acaba benim yüzümden mi ayrılıyorlar?” demesi sıklıkla karşılaşılan bir durumdur. Bu dönem çocuklarına, olan bitenin anne baba arasında olduğunu vurgulamak, buna çocuğun sebep olmadığını anlatmak gereklidir. “ Biz ilişkiyi sürdürmekte zorlanıyoruz.” diyerek anne babanın sorumluluğu kendi üzerine almaları önem taşımaktadır. Çocukların somut düşünme dönemi olan bu yaşlarda , durumları da somut olarak ele almak çocuk için daha anlaşılır olacaktır. Örneğin; boşanmayı ve ayrılmayı çizerek, durumu somutlaştırarak çocuğa ifade edebiliriz. Anne ve çocuğun , baba ve çocuğun beraber yaşadığı evler ve bunları birbirine bağlayan bir yol, bir bağ şeklinde bir resim çizmemiz durumu anlatmamıza yardımcı olabilir.  

9-10 yaş, çocukların soyut düşünme becerilerinin gelişmeye başladığı, ergenliğe adım attıkları ve boşanma olgusunu da anlamaya başladıkları bir dönemdir. Ergenlik döneminde çocuk kendisiyle meşgul, durumla ilgilenmiyormuş gibi görünse de, yetişkinlerin desteğine, sınır koymasına, yol göstermelerine ihtiyaçlarının arttığı bir süreçtir. 

Çocuklu boşanma sürecinde nelere dikkat etmeliyiz? 

*Boşanma kararı çocuğa her iki ebeveyni tarafından anlatılmalıdır. 

*Boşanma kararı çocuğa anlatıldıktan hemen sonra, evden ayrılacak ebeveynin evden gitmemesi önerilir. Çocuğa durumu kabullenmesi için zaman tanınmalıdır. Çocuk yası anne ve baba oradayken daha iyi göğüsler unutulmamalıdır. 

*Evden ayrılacak ebeveyn, yeni evinin hazırlık süreçlerine çocuğu da dahil etmelidir. 

*Evden ayrılan ebeveynle görüşme zamanları yapılandırılmalıdır. Bu zamanlar somut ve öngörülebilir olmalıdır. Küçük çocuklar için görüşme günleri çizelgesi hazırlanabilir. Anne günleri, baba günleri gibi. 

*Çocuğun sistemi bu yasla meşgulken boşanmadan sonra anne babanın sık sık bir araya gelmeleri, aynı evde kalmaları, beraber tatile gitmeleri çocukta kafa karışıklığına sebep olur ve durumu kabullenmesini güçleştirir. 

*Ebeveynlerden biri farklı bir şehirde yaşıyorsa çocukla bağını, ilişkisini canlı tutması gerekir. Onlinedan görüşme yapmak, online beraber oyun oynamak vs.,ebeveyni tarafından her zaman yanındayım mesajı verilmesi çocuğa iyi gelecektir. 

*Ebeveynlerden birinin kötü alışkanlığı, bağımlılıkları varsa çocukla vasisi ya da bir yetişkin eşliğinde görüşmesi önerilir.  

*Eğer barış içinde bir boşanma olmadıysa, ebeveynlerin çocuğa bir özür borcu olduğu unutulmamalıdır. 

*Boşanma sebepleri, ebeveynlerin aralarındaki çatışmalar çocuğa yansıtılmamalıdır. Bu tartışmaların çocuğa bir faydası yoktur. Aksine zararı vardır. 

*Ebeveynler eski partnerlerini eleştirmemelidirler. Aynı şekilde eski eşi kurtarmak adına olumlu konuşmalar da yapmamalıdırlar . Bu da çocukta kafa karışıklığına sebep olur ve çocuğun yas sürecini erteler. 

*Ebeveynlerden birinin yeni bir ilişkisi varsa çocuğun hızı, yas süreci göz önüne alınarak bu durum çocukla paylaşılabilir. Yeni ilişki özel bir arkadaşım var şeklinde çocuğa tariflenebilir. Çocuğun bu kişiye de bağlanabileceği göz önünde bulundurularak doğru ve özel bir kişiyle tanıştırılması uygundur. Eğer çocuk tanışmak istemiyorsa, çocuğu mecbur bırakmamak gerekmektedir. 

*Ebeveyn olarak kendimize de hata yapma hakkı tanımamız gerektiğini unutmamalıyız! 

Son olarak, biz yetişkinlerin de kendimize bakmamız, kendi içinde olduğumuz süreci de yok saymamızın önemini bir daha vurgulamak isterim. Oksijen maskesini önce kendinize takmanız burada kıymetlidir. Gerektiğinde psikolojik destek almanız çocuğunuza da daha sağlıklı destek olmanızı sağlayacaktır.  

Yazar: Uzm. Psk. ve Aile Dan. Şebnem Büyükbostancı Dinçer