Ülkemizde yaşanan depremler hepimiz için bir travmadır. Travma sonucu ebeveynler büyük bir stres yaşarlar ve buna karşın belirli tepkiler ve davranışlar geliştirebilirler. İşlevsel olmayan tepkiler geliştiren ebeveynlerde Travma Sonrası Stres Bozukluğu, Depresyon, Kaygı Bozuklukları gibi psikolojik sorunlar ortaya çıkabilmektedir. Çocuklarda ise bu durum kendini alt ıslatma, tırnak yeme, parmak emme, somatik durumlar, öfke patlamaları şeklinde gösterebilir.
Deprem sonrası çocuklara nasıl yaklaşılması gerekir?
Ebeveynlerin kendi yaşadıkları bu duygu durumlarının farkında olmaları gerekir. Yaşanan duyguları bir dengede tutabilmek ve sürdürmek önemli bir noktadır. Önce yetişkin olarak kendinizi anlamanız ve yatıştırmanız gerekir. Ondan sonra çocuklarınıza sağlıklı bir şekilde yardımcı olabilirsiniz.
Yapın;
1- Çocuklarınızı dinleyin. Depremde yaşadıklarını ve hissettiği duyguları anlatmasına izin verin.
2- Korkusunu paylaşan çocuğa, sizin de korktuğunuzu anlatın. Bunun normal bir duygu olduğunu belirtin. Şu an güvende olduğunuzu ekleyin.
3- Çocuklarınızın yanında konuşurken dikkatli olun.
4- Bir başkası çocuğunuzun yanında çocuğu korkutacak ya da yaşına uygun olmayan içerikler ile ilgili konuşuyor ise mutlaka uyarın.
5- Çocuğun yaşına uygun olarak, yeryüzü hareketlerinden ve depremin oluşumundan bahsedin. Kısa ve yalın bir dil ile durumu izah edebilirsiniz.
6- Şu an güvende olduğunuzu gösteren durumları beraber tespit ederek bunları karşılıklı konuşun.
7- “Güvende olduğumuzu gösteren şeyleri sırayla sayalım” etkinliği ile güvenliğinizi kanıtlamayı bir oyun haline çevirebilirsiniz.
8- Bazı çocuklar konuşarak kendilerini ifade etmekten hoşlanmazlar. Böyle durumlarda çocukla beraber bir resim çalışması yapabilir ve resim üzerinden güven duygusunu aşılayabileceğiniz objeleri resme beraber ekleyebilirsiniz.
9- Çocuğunuzun ve kendinizin rutinini devam ettirmeye çalışın. Örneğin, belli saatlerde yemek yemeye ve uyumaya dikkat edin. Ortam değişikliğiniz olsa bile, bunun içinde bir düzen sağlamaya çalışın.
Yapmayın;
1- Yaşadığınız korkuyu abartılı bir biçimde çocuğa tasvir etmeyin. Sizin veya diğer kişilerin yaşadığı, çocuğu korkutacak durumları anlatmayın.
2- Çocuğun yaşadığı korkunun üstesinden gelmesi için “Korkacak bir şey yok” gibi, duyguyu önemsizleştiren cümleler kurmaktan kaçının.
3- Kaygıya neden olabilecek haberleri çocuğunuzun yanında konuşmayın. Yazılı ve görsel basından benzer haberleri çocuğun duyacağı ve anlayacağı şekilde takip etmeyin. Haberlerin görsel içeriklerine dikkat edin.
4- Bazı ebeveynlerde beklenmedik bir felaketin ortaya çıkmasına karşın abartılı korkular vardır. Çocuklarınızın da sizin gibi aşırı seviyede tedbirli olması için, çocuğun yaşına uygun olmayan bilgiler vermekten kaçının. Çocuğun size sorduğu soru kadar açıklama yapın.
Yazar: Psikolog Sadiye Akbulut Kılınç
