Depresyon Nedir? 

Depresyon, uzun süre devam eden ve kişinin hayatını olumsuz şekilde etkileyen mutsuzluk, hayattan keyif alamama hali, kendine güvenin gitgide azalması ve yoğun umutsuzluk gibi negatif hisleri kapsayan bir duygudurum bozukluğudur. Depresyon, kişilerde çoğunlukla değersiz hissetme, aşırı suçluluk, yalnızlık, çaresizlik, üzüntü ve ümitsizlik duyguları da beraberinde getirir.  

Depresyon, dünyada en sık görülen ve en güç kaybına yol açan nedenlerden bir tanesidir. Öyle ki araştırmalar depresyonun erkeklere oranla kadınlarda daha sık görüldüğünü ortaya koyuyor.  

Sonuçlara göre, kadınların biyolojik yapısı, hormonal değişimleri, ruhsal özellikleri, stresli yaşam döngüleri, yaşadıkları toplumsal baskı, toplumsal cinsiyet ve kimlik rolleri bu noktada etkili olmaktadır.  

Depresyon Belirtileri Nelerdir? 

Depresyon belirti ve bulguları kişiden kişiye farklılıklar gösterir. En yaygın görülen belirtilerden bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz: 

• Gün boyu süren bir isteksizlik, halsizlik hali, 
• Sürekli olarak değersizlik, mutsuzluk, umutsuzluk ve üzüntü duyguları, 

• Sinirlilik, öfke ve suçluluk duyguları, 
• Daha önce keyif verici faaliyetlere ilgi kaybı, 
• Uyku bozuklukları; çok fazla veya çok az uyuma, uykusuzluk, 
• İştahsızlık veya çok fazla yemek yeme, 
• Konuşmada ve hareketlerde yavaşlık, 

• Konsantrasyon güçlüğü, karar verme zorluluğu, 
• Sürekli yorgun hissetme, 
• Cinsel isteksizlik, 
• Fiziksel belirtiler – çeşitli ağrılar, kramplar, baş ağrısı, şişkinlik, sindirim sorunları, göğüs hassasiyeti, 
• İntihar düşünceleri veya intihar girişimleri. 

Depresyon Neden Olur? 

Depresyonun tek bir nedeni yoktur birçok sebep olabilir. Psikolojik, biyolojik ve sosyal faktörlerin her biri depresyona neden olabilir.  

Bazen ciddi bir hastalıkla karşılaşınca, sevdiğin birinin ölümü, işsizlik, sosyoekonomik durumun elverişsiz olması, madde ve alkol kullanımı, boşanmak veya ayrılmak, hormonal değişiklikler, stres, kişilik yapısı, özellikle çocukluk döneminde cinsel veya fiziksel istismara maruz kalmak bireylerde depresyona neden olabilirken, yeni bir işe başlama, mezuniyet, doğum yapma, evlilik ve nişanlılık girişimleri de depresyona yol açabilmektedir. 

Aynı zamanda bu nedenler, depresyonun risk faktörleridir.  

Depresyon Türleri Nelerdir? 

Depresyon birçok farklı türde kendisini gösterebilir. Depresyon şiddet derecesine göre hafif, orta şiddetli ve ağır depresyon olarak kategorize edilir.  

1-Majör Depresyon (Klinik Depresyon): En şiddetli depresyon çeşidi olarak değerlendirilir. İnatçı üzüntü hali, ümitsizlik, değersiz hissetme gibi yoğun olumsuz duygular seyreder ve kendiliğinden düzelmesi çok zordur. 

2-Melankolik Özellikli Majör Depresyon: Kişiler, önceden zevk aldıkları neredeyse hiçbir aktiviteden zevk almamaya başlar. Bununla beraber yaşanan iyi olaylar karşısında tepkisizlik, sabah yaşanan depresyonda artış, uykusuzluk ve psikomotor davranışlarda farklılaşma görülebilir. 

3-Atipik Özellikli Majör Depresyon: Kişiler, duygudurumlarını dış uyaranlara göre şiddetli değişimler yaşar. Alınan iyi haber karşısında aşırı sevinç, neşe, kötü haberlerde ise aşırı üzüntü görülebilir. Bu depresyon türü genellikle ilk kez gençlik yıllarında başlayıp yetişkinlik döneminde devam eder. 

4-Doğum Sonrası Depresyonu: Hamilelik süresince ya da doğumu takip eden dört hafta içinde ortaya çıkabilir. Genellikle kadınlarda şiddetli üzüntü hali, sürekli ağlama yoğun kaygı ve umutsuzluk görülebilir. 

5-Mevsimsel Duygudurum Bozukluğu: Mevsim değişiklikleri ve güneş ışığına daha az maruz kalındığı takdirde gelişir.  

6-Psikotik Özellikli Majör Depresif Bozukluk: Halisinasyon ve sanrılarla seyreder. Kişiler bazen kendilerinin değersiz olduklarını ve yaşamaya değer olmadıklarını söyleyen sesler duyduklarını dile getirir. 

7-Distimik Bozukluk: Belirtiler genellikle en az iki yıl boyunca devam eder. Bireylerde günlük aktivitelere duyulan ilgide azalma, kendilerini ümitsiz hissetme ve düşük öz güven gibi belirtiler sıklıklar görülür. Kişiler çevreleri tarafından eleştirel, sürekli şikayet eden ve yaşamdan zevk almayan bireyler olarak tanımlanır. 

Depresyondan Nasıl Kurtulabilirim? 

Ne kadar karamsar, umutsuz ve çaresiz olursanız olun, düşüncelerinizi, duygularınızı ve davranışlarınızı değiştirmenin birçok yolu vardır.  

Özellikle son dönemde yapılan araştırmalar, depresyonun yüksek oranda tedavi edilebilen bir rahatsızlık olduğunu göstermiştir. Psikiyatrist ve psikolog ile eş zamanlı görüşmeler yaparak bir tedavi planı oluşturulur.  

Günümüzde en çok tercih edilen yöntemler ilaç tedavisi (antidepresanlar) ve psikoterapi uygulamalarıdır. Çoğunlukla iki yöntemin birlikte uygulandığı depresyon tedavilerinde iyileşme başarı oranının daha yüksek olduğu görülür. Özellikle bilişsel davranışçı terapi uygulamaları, depresyondaki kişilerin kendilerini depresyona sürükleyen düşünce ve davranış tarzlarını değiştirmelerine ve pozitif kalıplar oluşturmalarına yardımcı olmaları yönünden en etkili terapi yöntemleri arasındadır. 

Bazı depresyon vakaları son derece şiddetli olup bu hastaların, tedavi için hastanede kalmaları gerekebilir. Hastane tedavisi kişinin kendisine düzgün bir şekilde bakamadığı, kendisine ya da başka birine zarar verme durumlarında gerekli olabilir. 

Yazar: Psikolog Ceren Kocakaya